Een uitdaging voor de wijk

De Mobility Challenge is een uniek experiment waarin een directe koppeling wordt gemaakt tussen deelvervoer en verbeteringen van de openbare ruimte in jouw wijk.

Inleiding

Uit onderzoek en buurtbijeenkomsten is gebleken dat er in het Hoogkwartier veel behoefte is aan meer openbare ruimte en goede groenplekken. Wanneer je nu in het Hoogkwartier rondloopt zie je vooral auto’s, parkeerplekken en veel bestrating. Er is wel groen, zoals het wijkpark aan het Achterklooster en de groenstrook aan het Groenendaal, maar dat wordt nu niet goed gebruikt omdat het weinig uitnodigend is.

In het Hoogkwartier zijn 768 parkeerplekken op straat. Dat is erg veel voor zo’n kleine wijk. Deze parkeerplekken nemen bijvoorbeeld meer ruimte in dan het groen! Daarbij komt dat een auto in de stad 95% van de tijd niet gebruikt wordt en dus alleen maar ruimte inneemt. Dat moet toch anders kunnen?

Deelvervoer biedt een uitkomst. In plaats van een eigen auto, gebruik je dan bijvoorbeeld een deelauto of -fiets. Eén deelauto vervangt ongeveer 5 gewone auto’s (en de parkeerplekken die ze gebruiken). Eén deelauto levert daarmee bijna 50 vierkante meter aan ruimte op. Dit zou een wijk als het Hoogkwartier goed kunnen gebruiken voor extra openbare ruimte zoals een mooi groen park, terrassen, bankjes, sportactiviteiten en speelplekken.

Daarbij komt dat deelvervoer– voor mensen die hun auto niet dagelijks nodig hebben – ook vaak goedkoper is. De kosten van een eigen auto lopen namelijk snel op door de vaste lasten zoals verzekering, afschrijving en onderhoud.

Het overstappen naar deelvervoer is geen kleine beslissing, daarom gaf de Mobility Challenge Hoogkwartier mensen de kans het eens uit te proberen!

De uitdaging

Bij de Mobility Challenge Hoogkwartier (7 sep t/m 9 nov 2019) zijn 90 buurtbewoners de uitdaging aangegaan en hebben twee maanden lang gebruik gemaakt van deelvervoer, zoals deelauto’s, fietsen, bakfietsen en het openbaar vervoer. Er waren bewoners die hun auto voor twee maanden in een garage plaatsten en ondernemers die twee maanden hun auto thuis lieten staan, waardoor er tijdens de Mobility Challenge 20 auto’s minder in de wijk op straat stonden.

De vrijgekomen parkeerplekken werden tijdelijk omgebouwd naar ruimte voor de wijk: groene en levendige plekken. Zo verbeterde de leefomgeving van alle bewoners in het Hoogkwartier. De overige deelnemers bezitten geen auto en testten het gebruik van deelvervoer als alternatief voor een mogelijke aanschaf van een auto in de toekomst.

Tijdens de Mobility Challenge Hoogkwartier werden ook verkeersexperimenten uitgevoerd om te testen hoe de wijk (verkeers)veiliger kan worden gemaakt waaronder het tijdelijk eenrichtingverkeer in de Hoogstraat tussen het Oostplein en de Mariniersweg.

Doelstelling

Het doel is zoveel mogelijk bewoners en ondernemers in het Hoogkwartier te laten kennis maken met deelvervoer. Daarnaast is het doel te werken aan een toekomstbestendige wijk waar een betere balans is qua ruimteverdeling; er is meer ruimte voor mensen en groen maar ook nog steeds ruimte voor de auto.

Vervoersbudget

Deelnemers met een auto kregen een vervoersbudget (ter compensatie van dubbele kosten van de eigen auto in de garage én het gebruik van deelvervoer). De vergoeding omvatte 135 euro per maand voor het gebruik van deelvervoer plus 50 euro voor het gebruik van ov. Tevens was het abonnement van Hely (15 euro) vergoed.
Deelnemers zonder auto kregen alleen het abonnement van Hely (15 euro) vergoed.

Deelvervoer

Tijdens de Mobility Challenge Hoogkwartier bestaond het aanbod van deelvervoer uit:

• 4 auto’s: 2 x Citroën C1 (benzine, handgeschakeld) en 2 x Nissan Leaf (elektrisch, automaat)
• 4 e-bikes
• 2 e-bakfietsen
• 2 reguliere fietsen

Hely was de aanbieder van het deelvervoer. Hely werkt met een app op de telefoon. Op deze app kunnen deelnemers hun favoriete vervoermiddelen reserveren en kiezen. De vervoermiddelen stonden in de Mobility Challenge Hub en werden ontgrendeld via de app.

Mobility Challenge Hub

Op de Hoogstraat t.h.v. nummer 74 bij de Kiphofgarage was een special ‘hub’ ingericht.
Dit is de locatie waar het deelvervoer tijdens de Mobility Challenge stond opgesteld en waar ook ruimte was voor een extra fietsenstalling voor de wijk. De HUB is vormgeven met de gelijkenis van een benzinestation; in dit geval een ‘deelstation’. Hier staat de deelauto’s, -fietsen en bakfietsen.

Ruimte voor de wijk

Er waren bewoners die hun auto voor twee maanden in een garage plaatsten en ondernemers die twee maanden hun auto thuis lieten staan, waardoor er tijdens de Mobility Challenge 20 auto’s minder in de wijk op straat stonden. De vrijgekomen parkeerplekken werden tijdelijk omgebouwd naar ruimte voor de wijk: groene en levendige plekken. De focus lag hierbij op het Achterkloosterpark. Centrale vraag was: hoe kunnen we tijdens de Challenge het Achterkloosterpark verbeteren en aantrekkelijker maken?

Het park is compleet omringd door parkeerplekken en daardoor niet goed zichtbaar. De groene parkeerplekken zijn aan de buitenzijde van het park gelegd en vormden groene ‘vingers’ vanuit het park: het groen trekt de wijk in. Zo was het park al zichtbaar vanaf de Hoogstraat. Daarnaast hadden we een extra ingang gemaakt ter hoogte van het Savoy Hotel. De groene parkeerplekken waren omkaderd door een geel zwarte stippelrand en hebben een ‘parkeermeter’. Via de parkeermeter kon je je mening geven over de groene plekken. De parkeervakken zijn volledig opgevuld met groen. De planten waren ‘te leen’ van de gemeentelijke kwekerij en zijn na de Challenge hergebruikt.

Verkeersexperimenten

Tijdens de Mobility Challenge Hoogkwartier werden ook twee verkeersexperimenten uitgevoerd om te testen hoe de wijk (verkeers)veiliger kan worden gemaakt: het tijdelijk eenrichtingsverkeer in de Hoogstraat tussen het Oostplein en de Mariniersweg en het speciaal verlichte zebrapad op de Mariniersweg.

Programma

Tijdens de buurtbijeenkomsten werd door de bewoners de wens uitgesproken voor een beter en gezelliger wijkpark. Dit was dan ook een belangrijk onderdeel van de Mobility Challenge Hoogkwartier. Zo kwam er meer groen rondom het park, plaatsten we extra groenbakken, picknicktafels en kwam er meer verlichting. Om het park levendig te maken waren er elke zondagmiddag activiteiten en muziek in het park. Naast het park waren er vijf mobiele groenwagens, waarvan één met een tribune, één met een schommel en de overige drie met groen. Deze hebben tijdens de Challenge door de wijk ‘gereisd’ om steeds een andere plek te verbeteren.

Onderzoek

Kenmerkend aan de Mobility Challenge Hoogkwartier is dat we leren door het te doen. Tijdens het experiment wilden we leren wat het effect is van andere mobiliteitskeuzes op de beleving en het gebruik van de openbare ruimte. Bij het onderzoek zijn drie onderzoekinstituten betrokken: DRIFT, Erasmus UPT en de Veldacademie. DRIFT evalueerde de werkwijze van de gemeente als mede-organisator van dit mobiliteitsexperiment. Erasmus UPT evalueerde de effecten van het experiment op (veranderende) mobiliteitskeuzes van de deelnemers op basis van vier enquêtes. En de Veldacademie richtte zich op de ervaring en het gebruik van de openbare ruimte. De resultaten worden in het eerste kwartaal van 2020 gepubliceerd.